شن و ماسه :

به تدريج كه بشر احتياج به مصرف سنگ با ابعاد مختلف آن پيدا كرد. براي اندازه‌هاي مختلف آن اسم هاي جداگانه‌اي را انتخاب كند. مثلاً براي دانه‌هاي بسيار ريز ماسه بادي و براي دانه درشت تر ماسه و همين طور براي دانه‌هاي درشت تر شن و قلوه سنگ،پاره سنگ،تخته سنگ،صخره وغيره را انتخاب نمود.

ضمنا باید توجه نمود که جنس و خصوصیات مختلف شن و ماسه در هر ناحیه متفاوت می باشد.

باید شن و ماسه و حتی سنگ و خاک هر ناحیه به طور جداگانه مورد مطالعه قرار گرفت.

بطورکلی ویژگی دانه بندی برای ماسه، (سنگ دانه ی ریز)و ویژگی دانه بندی برای شن،(سنگ دانه ی درشت) بیان شده است.

اندازه ذرات و دانه بندي تنها ويژگيهاي قابل اندازه گيري شن و ماسه نيستند. شن و ماسه مصرفي در هر كاربرد خاص بايد از ويژگيهاي فيزيكي، شيميايي مكانيكي و دانه بندي خاصي برخوردار باشد.
 

در مواردي كه مصالح انتخابي حاوي ذرات با ابعاد نامناسب يا آلودگيها و ناخالصيها باشد، عمليات شستشو و دانه آرايي بر روي آنها انجام مي‌شود. خرده سنگي را مي‌توان از شكستن و خرد كردن قلوه سنگهاي درشت تر يا سنگ استخراج شده از معدن نيز بدست آورد. توليد كنندگان عمده شن و ماسه از تأسيسات ثابت دانه بندي، شستشو و سنگ شكن برخوردارند

پر مصرفترين و در عين حال ارزان ترين ماده معدني شن و ماسه است.

بطور كلي مصالح طبيعي دانه‌اي را مي‌توان از نظر اندازه به ترتيب به گروه‌هاي: رس، لاي، ماسه، گراول، قلوه سنگ و درشت سنگ تقسيم كرد.

ماسه معمولاٌ به ذراتي با قطر 2 تا 6 % ميلي متر اطلاق مي‌شود. ذرات درشت تر از ماسه و ريزتر از قلوه سنگ (2-60 ميليمتر ) گراول نام دارد كه در صنعت ساختمان سازي كشور ما سهواٌ به آن شن می گویند. گراول را ذرات بين دو الك شماره 3و4 اينچ مي‌شناسد. جنس شن و ذرات درشت تر از آن بيشتر از سنگ است.
 

اين صورت مقدار گرد شدگي ذرات نيز ناچيز خواهد بود. بر طبق قانون معادن ايران « شن و ماسه معمولي عبارت از شن وماسه‌اي است كه منحصراٌ در عمليات ساختمان سازي و راه سازي و بتن ريزي و نظاير آن قبل مصرف است.

- (ماسه) : ذرات 5 – 0 ميلي متر ( ريزتر از الك شماره 4 )
 

 - ( شن ) نخودي : ذرات 18-5 ميليمتر ( بين الكهاي شماره 4و5 )

-(شن )بادامي: ذرات 32-18 ميليمتر ( بين الكهاي 4 و5 اينچ)

محصول معادن شن و ماسه معمولاٌ به دو صورت به بازار عرضه مي‌شود. يكي شن و ماسه طبيعي به دست مي‌آيد و ديگري مصالح شكسته كه از خرد كردن قلوه سنگها يا ذرات قطعات يزرگ سنگ حاصل مي‌شود . شن و ماسه طبيعي معمولاٌ همراه هم يافت مي‌شوند و در آنها اغلب دانه بندي پيوسته‌اي از ذرات مشاهده مي‌شود . با اين وجود نسبت شن و ماسه از محلي به محل ديگر متفاوت است. در مواردي خاص، مثل ماسه‌اي بادي ساحلي يا صحرايي ممكن است دانه‌ها كم و بيش يك اندازه در يك محل يافت شود 

به طور کلی بهترین دانه بندی برای ماسه آن است که قطر 33درصد دانه های آن بین 08/0 میلیمتر تا 5/0 میلیمتر و 33 درصد

دانه های آن بین 5/0 میلیمتر تا 1 میلیمتر و بقیه دانه های آن بین 1 میلیمتر تا 2 میلیمتر باشد.

ماسه از لحاظ اسم به چهار دسته تقسیم می شود:
 

1-ماسه بادی

2-ماسه آبرفتی

3-ماسه ساحلی

4-ماسه یخچالی

لازم به ذکر است که در بازار کار و کارگاه های ایران بجز ماسه بادی سایر اسامی برای ماسه رایج نیست.
 

ماسه ها :
 

دانه هایی كه قطرآنهابین 02/0 تا 2 ميلي متر و شامل تقسيمات زيراست.

1- ذرات بين 1 تا 2 ميلي متر را ماسه درشت مي‌نامند.

2- ذرات بين 5/0 تا 1 ميلي متر را ماسه متوسط مي‌نامند.

3-ذرات بين 2/0 تا 5/0 ميلي متر را ماسه ريز مي‌نامند.

4- ذرات بين 0.02 تا 2/0 ميلي متر را ماسه خيلي ريز مي‌نامند.

ماسه برای تهیه ی انواع ملات ها،بتون وآجرهای ماسه-آهکی به کار می رود.

 شن ها:

دانه هایی که قطرشان بزرگتر از2 میلی متر باشد،را شن می نامندوشامل انواع زیراست.

1- شن های ریز که شبیه به خرده سنگ است.

2- شن های گرد و دارای سطوح صاف(شن نخودی وبادامی).

درگارگاه های تهیه ی شن وماسه معمولاً 2 نوع شن وماسه تهیه می شود:

1-شن وماسه طبیعی 2-شن وماسه شکسته

شن و ماسه طبيعي:

هرسال پس از فصل بارندگی و طغیان رودخانه ها مقدار زیادی شن و ماسه در بستر رودخانه باقی می ماند که پس از کم شدن آب رودخانه ها این منابع در دسترس قرار می گیرد و این ماسه ها پس از شستن و سرند کردن مورد استفاده قرار می دهند.

شن وماسه شکسته:
 

تکه سنگ های درشت را بعد از تعیین جنس آن در سنگ شکنهای مختلف شکسته و خرد می نمایند آنگاه آنرا بوسیله الک های مخصوص دانه بندی نموده و به مصرف می رسانند.

 فاوت شن و ماسه طبیعی با شکسته:

با توجه به اینکه شن و ماسه طبیعی از رویهم غلطیدن تکه های سنگ در اثر جریان آب رودخانه ها و خرد شدن آنها تولید     می شود.

شن و ماسه طبیعی دارای مواد اضافی فراوانی از جمله چوب-ذغال-و سایر مواد آلی می باشد.

برای جلوگیری از این عیب باید شن و ماسه طبیعی دو یا سه بار با آب شسته شود

شن و ماسه باید در مقابل عوامل جوی مانند گرما و سرما و یخ زدگی مقاوم باشند و همچنین باید در مقابل سایش و ضربه و سایر نیروهای وارده بر سازه مقاومت نماید. 

عمده ترین ماسه تهیه شده در کارخانه های تهیه شن و ماسه صرف بتن می شود و قسمت کمتر آن صرف تهیه ملات می گردد.

بزرگی دانه های مصرف شده در ملات با توجه به ضخامت ملاتی که زیر فرش و موزائیک یا سنگ و یا روی آجر چینی دیوار میکشند متفاوت است.

به هیچ عنوان نباید در شن و ماسه خاک رس وجود داشته باشد به دلیل حدود 8 برابر وزن خود آب ملات را می کشد.

مواد آلی و مواد خارجی مانند تکه های چوب-تکه های ذغال-شاخ و برگ نباتات-جسد مرده حشرات و ماهی ها و فضولات حیوانات و.... کلا نباید وارد ملات و بتن بشود.دلیلش این است که به مرور زمان این مواد پوسیده و از بین می روند و جای آن در بتن یا ملات خالی مانده موجب پوکی قطعه می شود.

این معدن شن وماسه است.

چکیده شده از: کتاب مصالح شناسی و اینترنت
 

از بخش: شن و ماسه 

به نویسندگی: سیاوش کباری

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: